Pierwszych kilka lat życia dziecka to okres jego szybkiego rozwoju. Wyraźniejsze stają się indywidualne cechy osobowości, zwłaszcza w miarę poprawy umiejętności mówienia. W wieku 18 miesięcy dziecko umie już zazwyczaj układać klocki, rzucać piłkę i przemieszczać zabawki w pokoju. Wkrótce pojawi się umiejętność biegania, wchodzenia i schodzenia po schodach bez pomocy, a także jedzenia łyżką.
W wieku około roku niektóre dzieci wypowiadają już proste słowa, a zanim zaczną budować zdania z pojedynczych słów, rozumieją już i reagują działaniem na większość tego, co się do nich mówi. W 2. roku życia dziecko może się łatwo denerwować i wpadać w gniew. Najlepszą reakcją rodziców jest niezwracanie uwagi na takie wybuchy, przy jednoczesnym chwaleniu pozytywnych zachowań dziecka.
Dzieci dwuletnie umieją już sprawnie biegać i zaczynają się same ubierać i rozbierać. Większość dzieci w tym wieku potrafi również korzystać z ubikacji i nie moczy ubrania przez cały dzień, chociaż niektóre, zwłaszcza chłopcy, moczą się w nocy aż do 5. lub 6. roku życia. Znacznie zwiększa się zasób słów, tak że w momencie ukończenia 3 lat dziecko wypowiada już na ogół krótkie zdania. W tym okresie malec bardzo potrzebuje okazywania uczuć i aprobaty, rozumie również dezaprobatę.
W okresie pomiędzy 18, miesiącem a 3. rokiem życia dziecko zaczyna zwracać większą uwagę – a czasami celowo jej nie zwraca – na rodziców. W tym okresie kształtuje się poczucie niezależności oraz odpowiedzialności. Mimo iż dzieci lubią być chwalone za to, co robią dobrze, nie należy się dziwić, jeżeli od czasu do czasu odpowiedzą „nie” na jakąś prośbę.
Dzieci w wieku 3 lat umieją już wypowiadać proste zdania, ubierają się i rozbierają z pomocą innej osoby, a także samodzielnie korzystają z ubikacji. Bawią się bardziej skomplikowanymi zabawkami, takimi jak huśtawki, zjeżdżalnie i trójkołowe rowerki. Są również bardziej zainteresowane zabawą z rówieśnikami, a nie tylko bawią się same w towarzystwie innych dzieci, tak jak jednolatki lub dwulatki. W tym wieku normalne są również pierwsze oznaki rywalizacji i zazdrości. Jeżeli dziecko ssie jeszcze palec, najprawdopodobniej przestanie to robić w ciągu najbliższego roku.
Czterolatki posługują się bardziej złożonymi zdaniami. Rozwijająca się wyobraźnia może sprawić, że dziecko zaczyna bać się ciemności lub wyimaginowanych potworów. Takie obawy są czymś normalnym i zazwyczaj znikają w ciągu roku lub dwóch lat. Sprawność ruchowa pięciolatków pozwala im skakać na jednej nodze i przeskakiwać przeszkody. Samodzielność fizyczna oraz ciekawość sprawiają, że małe dziecko może stać się szczególnie narażone na wypadki. Większość zadrapań i zasinień goi się szybko, ale pewne urazy mogą wymagać pomocy lekarskiej. Rodzice i inni członkowie rodziny powinni zwracać uwagę na możliwe źródła zagrożenia, takie jak ogień lub nieogrodzone zbiorniki wodne, które mogą być przyczyną poważnych urazów.
Dziecko w wieku przedszkolnym może zachorować na takie choroby, jak przeziębienie, grypa lub angina, zwłaszcza gdy często kontaktuje się z innymi dziećmi, na przykład podczas wspólnych zabaw. Wielu chorobom wieku dziecięcego towarzyszy gorączka, W przeciwieństwie do osoby dorosłej u dziecka w wieku poniżej 8 lat gorączka sięgająca nawet 41°C może nie wywoływać żadnych innych objawów, chociaż u dzieci w wieku od 1 do 3 lat temperatura powyżej 38,3°C bywa przyczyną drgawek gorączkowych. Takie drgawki budzą niepokój rodziców, ale rzadko stanowią zagrożenie dla życia dziecka.