Stołowe i deserowe tokaje mają niezrównany smak i fantastyczny aromat. Zawdzięczają to odmiennej niż w przypadku innych win technologii produkcji. Tokaje, podobnie jak hiszpańskie wino sherry, wytwarza się z winogron przejrzałych, wysuszonych w słońcu. Pozostałe rodzaje win produkuje się z winogron świeżych.
W węgierskim regionie Tokaj -Hegyalja jesień bywa długa i słoneczna, dzięki naturalnej górskiej osłonie od północy. Dojrzewające winogrona pozostają więc na krzakach, aż osiągną najwyższą możliwą zawartość cukru.
JAKI JEST WYBÓR
Tokaj Aszu
Należy do najbardziej cenionych w świecie, produkowany z selekcjonowanych winogron, w latach szczególnie słonecznych.
Szamorodni
Szamorodni Edes to słodkie wino, Szamorodni Szaraz jest winem wytrawnym. Rozlewane są do butelek po 5-15 latach.
Furmint
Wytwarzany z winogron zrywanych z krzaka bez selekcjonowania na podsuszone i dojrzałe. Semi sweet -wino półsłodkie.
Furmint
Nosi nazwę od szczepu winorośli. Aszu też robi się z tych winogron, ale tylko w wyjątkowo słonecznych latach. Dry – wytrawny.
Szlachetne Aszu
Tokaj jest winem o słomkowej lub złocistej barwie, specyficznym bukiecie i zharmonizowanym smaku. Produkowany jest we wszystkich rodzajach, od wytrawnego do bardzo słodkiego. Najsłynniejszym deserowym winem tokajskim jest Aszu. Robi się go w specjalny sposób. Zebrane z krzaków, zrodzynkowane winogrona troskliwie się sortuje, odrzucając te, które są tylko dojrzałe. Umieszcza się je następnie w cebrzykach (puttonach), gdzie wytwarzany jest gęsty sok, a po fermentacji soku – esencja. Esencję dodaje się do beczek zawierających świeżo wyciśnięty moszcz winogronowy. Im więcej puttonów dodanych do beczki, tym wino słodsze i mocniejsze. 2-5-puttonowy tokaj „Aszu” uchodzi za jedno z najlepszych na świecie naturalnych białych win deserowych.
Inne tokaje
W latach mniej słonecznych, gdy trudno o dużą ilość przejrzałych winogron, produkuje się inne rodzaje tokajów: słodki „Szamorodni Edes”, wytrawny „Szamorodni Szaraz”, wytrawny, półwytrawny lub półsłodki „Furmint”. Do tych win zbiera się winogrona bez sortowania na podsuszone i dojrzałe. Wina tokajskie (z wyjątkiem Furmintu) rozlewane są do butelek z długą szyjką o pojemności 0,5 l, dlatego łatwo je rozpoznać wśród wielkiej rozmaitości win w sklepach. Tokaj daje się dobrze i długo przechowywać,jest jednym z najtrwalszych win.
Do czego podawać
Tokaje wytrawne podaje się do potraw zimnego bufetu; np. „Szamorodni Szaraz” do tartinek, galantyn z drobiu, ryb, mięsa; „Furmint” do pieczonego drobiu i do wędlin. „Furmint” jest także doskonały do przekąsek gorących, np. medalionów z drobiu lub cielęciny, do wątróbki drobiowej. Z kolei do deserów-ciast, tortów, lodów najlepszy jest słodki tokaj „Aszu”.
Sława tokaju datuje się od wielu wieków. W1562 r. na Soborze Trydenckim papież Juliusz III uczynił ten trunek „winem stołu papieskiego”, a król francuski Ludwik XV nazwał je „królem win i winem królów”.
Węgierski tokaj cieszył się również wielką popularnością w dawnej Polsce. Ceniono go nawet wyżej niż wina francuskie.